terug naar de boekenpagina
bestelgegevens, zie ook onderaan deze pagina

MODELLISME

OVER SKEPTICISME EN DE PRODUCTIVITEIT VAN HET DENKEN

door Weia Reinboud

Je neemt iets waar en verbaast je dat een ander het over het hoofd ziet. Of je neemt iets waar, het is anders dan je verwachtte, maar je weet niet of je je simpelweg vergiste, of dat je je ideeën kunt repareren of dat je helemaal opnieuw moet beginnen te denken. En als je opnieuw begint, waar haal je dan nieuwe ingrediënten vandaan? En dan heb je iets moois bedacht, je doet je best het te onderbouwen, en anderen zien er het interessante niet van. Mensen blijken heel goed langs elkaar heen te kunnen denken.
Zowel in het wetenschappelijke als in het daagse denken spelen al dit soort problemen en daarom worden begrippen als 'waarheid' en 'werkelijkheid' al heel lang bekritiseerd – onder meer door skeptici van allerlei slag. Toch worden deze kwesties liefst omzeild; hele rijen boeken zijn volgeschreven met pogingen om de door skeptici opgeworpen uitdagingen te weerleggen.
In dit boek gaat het andersom. In de gangbare filosofie is door de eeuwen heen skepticisme steeds dichter benaderd doordat telkens weer stukjes van het idee 'waarheid' afgevoerd moesten worden – een klein stukje verder gaan ligt eigenlijk voor de hand. Je komt dan terecht in een vorm van skepticisme die veel voordelen heeft: het denken wordt er productiever van en discussies zouden er gezelliger en vruchtbaarder van kunnen worden.
De meeste mensen zijn al skeptisch over de ideeën van andersdenkenden – en die kritische benadering verdienen ook de eigen ideeën.

Weia: Van 1983 tot 1989 waren we aan het schrijven aan 'Hoe komen kringen in het water' en 'Het beste voor de aarde' en al schrijvend kwamen we steeds meer in skeptisch vaarwater. Dat was geen opzet, opzet was juist om onze ideeën op hun stevigst op te schrijven. We stieten echter op alle problemen die vastzitten aan begrippen als 'kennis', 'waarheid' en 'werkelijkheid', problemen waar al hele bibliotheken over volgeschreven zijn. Dat is allemaal heel interessant, maar opmerkelijk is dat de uiterste consequentie, kiezen voor een vorm van skepticisme, zelden naar voren wordt gebracht. Wij hebben het in 'Kringen' ook nog net niet hardop gezegd, alleen in de bijlage heb ik het woord 'modellisme' ingevoerd. En dat is feitelijk een vorm van skepticisme.
Ik heb dit boek geschreven om dat modellisme steviger neer te zetten. Skepticisme heeft nogal een slechte naam, terwijl toch in de gangbare filosofie door de eeuwen heen skepticime steeds dichter benaderd werd door telkens weer stukjes van het idee 'waarheid' af te knagen. Knaag nog een klein stukje verder en je zit volgens mij in een vorm van skepticisme die veel voordelen heeft: het denken wordt er productiever van en discussies zouden er gezelliger en vruchtbaarder van kunnen worden. De meeste mensen zijn al skeptisch over de ideeën van alle andersdenkenden, nu alleen nog ook over de eigen ideeën.

128 bladzijden, 21x14 cm, €5,00; juli 2009, ISBN 978 90 73034 47 1
[filosofie]

Uit de bespreking van NBD/Biblion: 'De centrale gedachte van 'Modellisme' is, dat het leven prettiger en menselijker wordt als je afziet van het om je heen slaan met zware woorden als 'waarheid' en 'werkelijkheid', en ruimte maakt voor de gedachte dat iedereen denkt in modellen (...). Dat wordt toegelicht aan de hand van de geschiedenis van het wijsgerig scepticisme, met uiteraard veel aandacht voor Hume en Popper. Met noten en een beknopte literatuurlijst.' Dr. D.G. van der Steen



Bestellen via de post, of via e-mail (vergeet je postadres niet te vermelden!). Betalen na ontvangst. Let op: genoemde prijs is exclusief verzendkosten. Ook te bestellen via de boekhandel.

ATALANTA
Simon Bolivarstraat 87, 3573 ZK, Utrecht
E-mail: atalanta (apenstaartje) at-A-lanta (punt) nl

naar de beginpagina van Atalanta